اگر زرنگ باشی، اینطور دعا میكنی!
خداوند همهی بندگان خود را به دعاکردن دعوت فرموده [1] و آنان را به استجابت دعا؛ وعده داده است (در قرآن کریم میفرماید: «وَ قَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونىِ أَسْتَجِبْ لَكم [غافر/60] و پروردگارتان گفت: مرا بخوانید تا شما را اجابت كنم»).
اما این دعا و اجابت، میتواند به روشهای مختلف باشد.
بعضی فقط خواستههای خود را از خداوند میخواهند؛ این خوب است و چنانچه در ادامهی آیهی مذکور آمده است، خود نوعی عبادت است و به خواست خداوند به اجابت میرسد اما بعضی از افراد مۆمن و زرنگ و زیرک، برای رسیدن به خواستههای خود از طرف خداوند، یک روش غیر مستقیم و جالب بکار میبرند و آن اینکه آنچه برای خود میخواهند را برای دیگران، از خداوند میخواهند و به این وسیله، دعایشان به خواست خداوند، زودتر به اجابت میرسد و به بیشتر از آنچه از خداوند میخواستند میرسند.
در این زمینه روایات فراوانی از معصومین علیهم السلام؛ به ما رسیده است که به نمونههایی اشاره میشود:
امام صادق علیه السلام فرمود: «دُعَاءُ الْمَرْءِ لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیْبِ یُدِرُّ الرِّزْقَ وَ یَدْفَعُ الْمَكْرُوه [2] دعائى كه بیشتر امید استجابت آن میرود و زودتر به اجابت میرسد دعا براى برادر دینى است در غیاب او».
همچنین آن حضرت در روایتی دیگر میفرماید: «قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَا مِنْ مُۆْمِنٍ دَعَا لِلْمُۆْمِنِینَ وَ الْمُۆْمِنَاتِ إِلَّا رَدَّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ عَلَیْهِ مِثْلَ الَّذِی دَعَا لَهُمْ بِهِ مِنْ كُلِّ مُۆْمِنٍ وَ مُۆْمِنَةٍ مَضَى مِنْ أَوَّلِ الدَّهْرِ أَوْ هُوَ آتٍ إِلَى یَوْمِ الْقِیَامَةِ إِنَّ الْعَبْدَ لَیُۆْمَرُ غیاتبِهِ إِلَى النَّارِ- یَوْمَ الْقِیَامَةِ فَیُسْحَبُ فَیَقُولُ الْمُۆْمِنُونَ وَ الْمُۆْمِنَاتُ یَا رَبُّ هَذَا الَّذِی كَانَ یَدْعُو لَنَا فَشَفِّعْنَا فِیهِ فَیُشَفِّعُهُمُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِیهِ فَیَنْجُو [3] رسول خدا (صلیالله علیه و آله) فرمود: هیچ مۆمنى نیست كه براى مردان مۆمن و زنان مۆمنه دعا كند جز اینكه خداى عز و جل به او باز میگرداند مانند آنچه را براى ایشان دعا كرده است بشمارهی هر مرد مۆمن و زن مۆمنهاى كه از آغاز روزگار در گذشته یا تا روز قیامت به دنیا میآید، همانا بندهاى باشد كه در روز قیامت دستور میدهند كه او را بدوزخ ببرند و او را به آن سو میكشند، پس مردان مۆمن و زنان مۆمنه میگویند: این است آنكه براى ما دعا میكرد پس شفاعت ما را دربارهی او بپذیر (و او را بدوزخ مبر) خداى عز و جل شفاعت ایشان را در بارهی او میپذیرد، و آن بنده نجات مییابد».
شخصی به نام علیبنابراهیم که از یاران امام علیهالسلام بود از پدرش نقل میکند که او شخصی از یاران و اصحاب امام کاظم علیه السلام به نام عبداللهبنجندب را در موقف عرفات؛ در مکه و در زمان حجّ دیده بود و چنین نقل میکند: «عبداللَّه بن جندب را در موقف (عرفات) دیدم و وقوفى بهتر از وقوف او ندیدم پیوسته دستهایش بسوى آسمان بلند بود، و اشكهایش بر گونهاش روان بود بطورى كه به زمین میریخت، پس همینكه مردم (از عرفات) برگشتند من به او گفتم: اى ابا محمد من وقوفى بهتر از وقوف تو ندیدم! گفت بخدا سوگند من جز براى برادران (دینى) خود دعائى نكردم، و این براى این بود كه حضرت ابا الحسن (امام كاظم علیه السلام) بمن خبر داد كه هر كه براى برادر دینى خود پشت سرش دعا كند از عرش به او ندا میشود: براى تو باد صد هزار برابر (آنچه براى برادران دینیت در خواست كردى) پس من خوش نداشتم كه صد هزار دعاى تعهد شده را بخاطر یك دعا از دست بدهم كه نمىدانم آن یك دعا هم به اجابت برسد یا نه؟» [4].
دعای ملائکه برای دعاکننده به دیگران
و امام باقر علیه السلام فرمود: «أَسْرَعُ الدُّعَاءِ نُجْحاً لِلْإِجَابَةِ دُعَاءُ الْأَخِ لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیْبِ یَبْدَأُ بِالدُّعَاءِ لِأَخِیهِ فَیَقُولُ لَهُ مَلَكٌ مُوَكَّلٌ بِهِ آمِینَ وَ لَكَ مِثْلَاه [5] زودترین دعائى كه به اجابت رسد دعاى برادر (دینى) است براى برادرش در غیاب او، ابتداء شروع به دعا براى برادرش كند پس فرشتهاى كه موكل بر او است میگوید: آمین و براى تو است دو برابر (آنچه براى برادر دینیت خواستى)».
و حضرت امام باقر علیهالسلام در تفسیر این آیه که میفرماید: «وَ یَسْتَجِیبُ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ وَ یَزِیدُهُمْ مِنْ فَضْلِه [شوری/26] و (خداوند؛ درخواست) كسانى را كه ایمان آورده و اعمال شایسته انجام دادهاند را اجابت مىكند و از فضل خویش بر (پاداش) آنها مىافزاید»؛ فرمود: َ هُوَ الْمُۆْمِنُ یَدْعُو لِأَخِیهِ بِظَهْرِ الْغَیْبِ فَیَقُولُ لَهُ الْمَلَكُ آمِینَ وَ یَقُولُ اللَّهُ الْعَزِیزُ الْجَبَّارُ وَ لَكَ مِثْلَا مَا سَأَلْتَ وَ قَدْ أُعْطِیتَ مَا سَأَلْتَ بِحُبِّكَ إِیَّاه [6] مقصود مۆمنى است كه براى برادر (دینى) خود در پشت سر او دعا كند، پس فرشته براى دعاى او آمین میگوید، و خداى عزیز جبار میفرماید: براى تو است دو برابر آنچه (براى برادرت) درخواست كردى، و آنچه (نیز براى او) درخواست كردى، بخاطر اینكه او را دوست داشتى بتو داده شد (و دعایت در حق او مستجاب شد)».
پس با این وسیله که به فکر دیگران باشیم و آنها را در دعا، بر خود مقدم بداریم به چیزی بهتر از آنچه برای خود میخواستیم میرسیم زیرا هم ملائکه برای ما دعا میکنند و هم خداوند تعالی به درخواست ما توجه بیشتری میکند.
و نیز چنین میفهمیم که این جملهای که خیلی بر سر زبان بعضیهاست که وقتی کسی مشکل خود را به آنان میگوید؛ میگویند: «این مشکل شماست!»، چقدر اشتباه است.
پی نوشت ها:
[1]. ترجمه المیزان، ج17، ص: 519
[2]. اصولكافی، ج2، ص507
[3]. اصولكافی، ج2، ص507 و 508
[4]. اصولكافی، ج2، ص508
[5]. اصولكافی، ج2، ص507
[6]. همان
بخش اخلاق و عرفان اسلامی تبیان
منبع: سایت رهروان ولایت